2011 Ekim Vaazı - 2 - ..:: ÇÖLLÜ HOCA (Muharrem ÇÖLLÜ) Web Sitesine Hoş Geldiniz.::..

KONUSU: HAC İBEDETİNİN RUKÜNLERİ, ÇEŞİTLERİ VE YAPILIŞI (13)

بسم الله.....ولله علي الناس حج البيت من استطاع اليه سبيلا ومن كفر فان الله غني عن العالمين صد ق الله العظيم

Muhterem kardeşlerim; insan, aklını kullanarak Peygamber ve Kur’ân’ın rehberliğinden yararlanabilirse nefsinin, şeytanların ve kötü ve bozguncu insanların zararlarından korunabilir. İman eden ve ibadetlerini yerine getiren insan da nefsini terbiye ederek en üstün seviyeye yani takvaya ulaşır. Namaz ve oruç ibadeti gibi hac ibadetinin de temel amacı, insanın takva derecesine ulaşmasıdır. Yeter ki İbadetler, ALLAH rızasını sağlamak amacına dayalı olsun. İyi niyetle yerine getirilen hac ibadeti, insanın dünya ve ahiret mutluluğunu sağlar.

Aziz kardeşlerim, Hac ibadeti, Dinimizin temel ibadetlerinden birisi olması yanı sıra, bireysel ve toplumsal plânda insana kazandırdığı olumlu nitelik ve değerlerle ayrı bir öneme haizdir. Bu önemin farkında olan Müslüman halkımız asırlardan beri Hac ibadetine ve onu yerine getiren kimselere ayrı bir değer vermişlerdir, hacı olmanın onur ve sorumluluğunu, hayatı boyu taşıması gereken bir meziyet olarak kabul etmişlerdir. İşte böyle ulvi ibadetler, Allah nasıl emretti ve peygamber nasıl gösterdi ise, öyle yapılır. Peygamberimiz, ”Ben nasıl namaz kılıyorsam, sizde öyle kılın!”(Buhârî, ‘ Edep’,27); “ Haccın yapılışına ilişkin uygulamalarınızı (fiil ve davranış) benden alın” (Nesâi, ‘Menâsik’ 220) buyurmuştur ve onun için bu ibadetler böyle yapılmaktadır. İbadetlerin görünenlerinin yanı sıra sonsuz hikmet ve nimetleri vardır. Bunlarında bilinmesi ve öğrenilmesi gerekir.

Aziz kardeşlerim, HAC, hicri takvime göre; Şevval ve Zilkade ayları ile Zilhicce ayının ilk on gününde yapılan bir ibadettir.

UMRE ise, belirli bir zamana bağlı olmaksızın ihrama girerek Kâbe’yi tavaf etmek, Safâ ile Merve arasında sa’y yapmak ve tıraş olup ihramdan çıkmak demektir.

HAC: ifrad, Temettu ve kıran haccı olmak üzere üç şekilde yapılmaktadır.

1-İfrad haccı: Umresiz yapılan hacdır. Hac ayları içinde, hacdan önce umre yapmaksızın hac niyeti ile ihrama girilir ve yalnızca hac yapılırsa, ifrad haccı yapılmış olur.

2-Temettu haccı: hac ayları içinde, önce umre yapıp ihramdan çıktıktan sonra yeniden hac için ihrama girerek yapılan hacdır.

3-Kıran haccı: hac ayları içinde, umre ve hacca birlikte niyet edilerek ikisini aynı ihramla yapmaktır.

Değerli kardeşlerim, Haccın kısaca, vucubiyetini, edasının ve sıhhatinin şartlarını, farz ve rükünlerini belirtelim:

HAC KİMLERE FARZ DIR; Müslüman olmak, Akıllı olmak, Ergenlik çağına gelmiş olmak, Hür olmak, Haccın farz olduğunu bilmek, Asli ihtiyaçlarından başka, hacca gidip dönünceye kadar kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu aile fertlerinin geçimlerini sağlayacak servete sahip olmak, Hac yolculuğu için gereken vasıta ve yol masraflarını karşılayacak parası olmak, Haccı yapabilecek zamana yetişmiş olmak gerekir.

HACCIN EDASININ ŞARTLARI; Sağlıklı olmak, Hürriyeti kısıtlı olmamak, Yol güvenliği olmak, Kocası ölmüş yada ayrılmış kadının iddet süresi bitmiş olmak, Kadının yanında kocası veya evlenmesi caiz olmayan bir mahremi bulunmak (Hanefi mezhebine göre böyledir, Şafi mezhebine göre, yanında kocası veya mahremi bulunmayan kadın, güvenilir kadınlarla birlikte yola çıkıp farz olan haccı yapabilirler ve kadınlar bu görüşü tercih ederek hacca gidebilirler.)

HACCIN FARZLARI ÜÇTÜR:1- İhrama girmek (şarttır),2-Arafatta vakfe yapmak (rükündür), 3-Kâbe’yi tavaf etmek (rükündür). Ayrıca Hac ibadetinin vacipleri, sünnetleri vesair hususları da vardır.

Ülkemiz hacı adayları genelde haccın, Temettu şeklini tercih ettiklerinden Temettu haccının yapılışını, özet olarak açıklamaya çalışalım:

A- Temettu Haccının Yapılışı:

1- İhram: Ülkemizden Mekke ye gidecekler, uçağa binmeden önce hava limanında ihrama girerler. Eğer önce Medine ye gidilecekse, Medine den, Mekke ye giderken Medine ye yaklaşık 10 km. mesafedeki Zülhuleyfe mîkât mahallinde ihrama girerler. Öncelikle, genel bir vücut temizliği yapılır. Tırnaklar kesilir, gerekiyorsa koltuk ve kasık altı temizliği yapılır, saç ve sakal düzeltilir, varsa güzel kokular sürülür ve mümkünse gusledilir, değilse sadece abdest alınır. Gusül, temizlik için yapıldığından, özel durumda olan kadınlarda gusledebilirler.

Erkekler, iç çamaşırları dâhil tüm giysilerini çıkarırlar, sadece “İZÂR” ve “ RIDÂ” denilen iki parça ihram örtüsüne bürünürler. İhramın beyaz renkli ve yeni olması uygundur. Başları açık, ayaklarından çorap ve ayakkabı çıkartılır. Ayaklarına terlik ve benzeri şeyler giyerler.

Kadınlar ise, normal kıyafetlerini değiştirmezler, Çorap, ayakkabı ve eldiven giyebilirler. Yüzlerini açık bırakarak başlarını örterler.

İhram namazı olarak iki rekât namaz kılınır (Mekruh vakit değilse). Fatiha’dan sonra “kâfirun” ikinci rek’at da ise, “ihlâs” surelerinin okunması güzel olur. Bilmiyorsa bildiği ayet ve sure yi okur. Namazdan sonra niyet edilmesiyle ve telbiyenin söylenmesiyle ihrama girilmiş olur. Şimdi bu süreci anlatalım:

a

-Niyet, kişinin zihnen karar vermesidir. Temettu haccı yapacak Müslüman, önce UMRE ye niyet eder, şöyle ki,” Allah’ım! Senin rızan için umre yapmak istiyorum. Bunu kolaylaştır ve kabul eyle” şeklinde dil ile söylemesi de güzel olur.

Niyetten sora TELBİYE getirir. Şöyle: “Lebbeyk Allahümme lebbeyk! Lebbeyke lâ şerike leke lebbeyk! İnne’l hamde ve’n-nimete leke ve’l-mülk, lâ şerike lek” ( Buyur Allah ım buyur! Emrindeyim buyur! Senin asla ortağın yoktur. Emrindeyim buyur! Şüphesiz hamd sana mahsustur. Nimet de senin, mülk de senindir. Senin asla ortağın yoktur) anlamına gelen telbiye, bütün benliği ile yüce davete icabet edip hacca geldiğini ikrar etmektir.

Not: Şunu belirtiyim ki, adet gören kadınlar, Mekke ye varış durumlarına göre adetleri bitmeden Arafat’a çıkmak zorunda kalırlarsa İfrad haccına niyet etmelidirler.

b

- İhram yasakları ve yasak olmayanlar: İhrama girildiği andan çıkıncaya kadar yasaklar şunlardır: başkalarına zarar vermek, kavga etmek, sövmek, kötü söz söylemek ve davranışlarda bulunmak, Harem denilen bölgenin (Mekke ve çevresinin ) bitkilerini kesmek, koparmak; erkeklerin ihram örtüleri dışında elbise giymeleri, başlarını ve yüzlerini örtmeleri, eldiven, çorap, ayakkabı giymeleri; tırnak kesmek, saç sakal tıraş olmak, vücudun herhangi bir yerinde ki kılları koparmak veya kesmek; saç sakal ve bıyıkları yağlamak, boyamak, oje ve ruj kullanmak, vücuda veya ihram örtüsüne koku sürmek ve parfüm kullanmak; eşiyle ilişkiye girmek veya buna yol açacak davranışlarda bulunmak, şehevi duyguları tahrik edici şeyler konuşmak, Bütün bunlar ihramlı için yasaktır. Uymayanların, yasağın durumuna göre, bir takım cezalar ödemeleri gerekir. İhramlı iken olmayanlar: İhramlının yıkanması, kokusuz sabun kullanması, diş fırçalaması, diş çektirmesi, kırılan tırnağı ve zarar veren bir kılı koparması, kan aldırması, iğne yaptırması, yara üzerine sargı sardırması, kol saati, yüzük ve bilezik takması, kemer kullanması, omuza çanta asması, yüzü, başı örtmeden üzerine battaniye, pike ve benzeri şeyler alması, palto ve giysileri giymeksizin omzuna alması yasak değildir.

2- Tavaf: Mekke ye ulaştıktan sonra, telbiye ve tekbir getirerek Harem-i Şerife gidilir; telbiye yi keserek, tahlil ve dua ile tavafa, Hacer i Esved köşesinden başlayarak usulüne göre Kâbe nin etrafında ibadet kastıyla yapılan yedi dönüş (şavt) yapılır.

Temettu

haccına niyet eden kişi önce umre tavafını yapmak üzere; Hacr-i Esved hizasına gelmeden:” Allah ım! Senin rızan için Umre Tavafı yapmak istiyorum. Bunu kolaylaştır ve kabul eyle” diye niyet eder. Hacer-i Esved hizasına varılınca eller, içleri Kâbe ye doğru olacak şekilde namaza durur gibi omuz veya kulak hizasına kaldırılıp “Bismillahi Allahu Ekber” diyerek Hacer i Esved istilam edilir yani selamlanır. Sürat yapmak gerekir; selamlamak sünnet, eziyet ise haramdır. Tavafın, kur’ân okuyarak, dua, tekbir ve tehlil yapılarak yerine getirilmesi güzeldir. Bağırarak yapmak uygun değildir. Yemen köşesi ile Hacer-i Esved köşesi arasında “Rabbimiz! Bize dünyada iyilik ver. Bizi cehennem azabından koru. İyilerle birlikte bizi de cennete koy. Ey mutlak güç sahibi! Ey günahları çok bağışlayan! Ey âlemlerin Rabbi” duası okunur. Böylece ilk dönüş HACER i Esved köşesi hizasına varılınca tamamlanmış olur. Beklemeden aynı şekilde devam ederek yedi şavtı tamamlar.

Kerahet vakti değilse, Makam-ı İbrahim in arka taraflarında iki rekât tavaf namazı kılınır. Dua edilir ve zemzem içilir.

3-S a’y: (sözlükte, çalışmak, yürümek, v.s. anlamlara gelir.) Tavaftan sora ara vermeden Hacer i Esved (istilâm edilerek) selamlayarak SAFA tepesine çıkılır, Sa’y yapmaya niyet edilir, tekbir, tehlil, zikir ve dua okuyarak MERVE ye doğru yürünür. Merve ye varınca KÂBE ye yönelinerek tekbir, tahlil getirilerek, ilk şavt tamamlanmış olur. Aynı şekilde yedi şavt yapılarak SA’Y tamamlanmış olur.

4-TRAŞ; saçlar traş edilmek suretiyle ihramdan çıkılır. Erkekler, saçlarını tamamen traş ederler ya da kısaltırlar. Kadınlar ise, saçlarının ucundan parmak ucu uzunluğunda daha az olmayacak miktarda keserler. Böylece Umre ihramından çıkmış olurlar.

Temettu

haccı yapanlara, hac için tekrar ihrama girinceye kadar ihram yasakları kalkar. Kıran ve İfrad haccına niyet ederler ise, ihramlı kalmaya devam ederler.

5-Temettu haccı yapanlar, Terviye günü denilen Zilhicce nin sekizinci günü hac için ihrama girerler ve iki rek’at ihram namazı kılınır. Sonra “Allah ım! Senin rızan için hac yapmak istiyorum. Bunu kolaylaştır ve kabul eyle “ diye niyet edilir. Telbiye getirilerek ihrama girilir tekrar ihram yasakları başlamış olur. Günümüzdeki izdiham nedeniyle Mina ya uğramadan Terviye günü doğrudan Arafat a çıkılmakta ve Arefe gecesi Arafat ta geçirilmektedir.

ARAFAT da; telbiye, tekbir, tehlil, sâlavat getirilir ve bol bol kur’ân okunur, namaz kılınır, günahlarına tövbe ederek gözyaşı dökülür, zikir ve tesbihle meşğul olunur ve dua edilir. Öğle ezanı okunduktan sonra sünnet gereği, öğle ve ikindi namazları birleştirilerek (Cem i takdim ile) kılınır. Namazdan sonra haccın en önemli rüknü olan Arafat Vakfesi yapmak için ayağa kalkılarak, kıble ye dönülür ve birlikte dua edilir.

MÜZDELİFE; Güneşin batmasıyla Arafattan Müzdelife ye doğru hareket başlar ve Müzdelife de yatsı vaktinde; Akşam namazı yatsı namazıyla birleştirilerek(Cem-i tehir ile) kılınır. Bu arada şeytana atılacak taşlar toplanır. Taşlar nohuttan büyük, fındıktan küçük olmalıdır.

Müzdelife

vakfesi, bayram gecesi, gece yarısından itibaren güneş doğuşuna kadar yapılabilir. Müzdelife vakfesinden sonra Mina ya hareket edilir ve kalınacak çadırlara yerleşilir. Uygun bir zamanda büyük şeytan olarak adlandırılan Akabe cemresi ne taş atmak üzere gidilir.

4-Şeytan Taşlama (Cemerât a taş atma) : Minada bulunanlar tarafından ( Kurban Bayramının ilk dört gününde ) “Büyük Şeytan” olarak tabir edilen Akabe Cemresi ne, “ Orta şeytan “ olarak Orta Cemre ye ve “ küçük şeytan” olarak küçük cemre ye usulüne uygun olarak taşlar atılmalıdır. Toplam yetmiş taş atılır.

5- Hac kurbanı, Temettu ve kıran haccı yapanların kesmeleri vacip olan kurbana “Şükür Kurbanı” ( Şükür Hedyi) denmektedir. Hac Kurbanı, Harem Bölgesi sınırları içerisinde, bayramın birinci günü tanyerinin ağarmaya başlamasından itibaren kesilir.

6- Bayramın birinci günü, önce Akabe Cemresine taş atılır, sonra kurban kesilir, daha sonra da traş olup ihramdan çıkılır(taş, baş,traş).

Haccın ikinci rüknü olan “Ziyaret Tavafı” ya da “İfada Tavafı” traş olup ihramdan çıktıktan sonra yapılır. Sünnete uygun olan ziyaret tavafının bayramın ilk üç gününde yapılmasıdır. ama sonraları da yapılabilir. Özel hallerinde bulunan kadınlar, Ziyaret tavafını bu halleri sona erinceye kadar ertelerler.

Hacca mikat sınırları dışında gelmiş olanlar (Afâkiler)Mekke den ayrılmadan önce “Veda Tavafı” yaparlar.” Sader Tavafı” da denir. Bu suretle hac menasiki tamamlanmış olur.

Aziz kardeşlerim, Medine de medfun bulunan Peygamberimizin kabrini ziyaret etmek en büyük onurdur ve menduptur. Esasen hacca gidip de Peygamberimizin kabrini ve hicret yurdu ve İslâm’ın cihana yayıldığı yer olan Medine-i Münevvere-yi ziyaret etmeyen bir mü’min düşünebilir mi?

PEYGAMBERİMİZİN KONUYLA ALAKALI HADİSİ ŞERİFLERi:

من زار قبرى وجبت له شفاعتى

“Kim benim kabrimi ziyaret etmek isterse, ona şefaatim bir hak olur”

صلاة فى مسجدى هذا خير من الف صلاة فيما سواه الا المسجد الحرا

“ Benim şu mescidimde kılınan namaz,(Mekke de ki) Mescidi haram hariç, başka Mescidler de kılınan bin namazdan hayırlıdır” buyrulmuştur. Hacca giden her Müslümanın, hacdan önce veya sonra Medine ye giderek Peygamber efendimizin kabri şerifini ziyaret etmesi ve namaz kılması bir fırsattır. Allah, cümlemize gitmeyi, gidenlere de tekrarını nasip eylesin. Âmin. ELFATİHA

26/09/ 2011 - Muharrem ÇÖLLÜ